L08: Warszawski sport – drużyny i związki sportowe przedwojennej Warszawy

lekcji w plenerze można poinformować uczniów np. tydzień wcześniej. Wtedy też nauczyciel wybiera sam lub razem z nimi obiekty bądź kluby sportowe, o których będą mówić na kolejnej lekcji. Wprowadzenie również może się odbyć na lekcji poprzedzającej, aby lekcja z niniejszego scenariusza rozpoczęła się od wycieczki.

Nauczyciel wyjaśnia historię rozwoju sportu warszawskiego. Wskazuje problemy, z którymi mierzyli się mieszkańcy Warszawy (brak infrastruktury, brak funduszy, problemy, jakie stwarzał zaborca). Opowiada o problemach dzieci i młodzieży, braku możliwości nauki i uprawiania sportu w szkołach. Przedstawia pionierów kultury fizycznej w przedwojennej Warszawie.

Nauczyciel zabiera uczniów do wybranego obiektu. Razem z nimi stara się wyjaśnić, dlaczego obiekt powstał akurat w tym miejscu (np. dogodna lokalizacja, przekazanie gruntów przez magistrat, uwarunkowania dotyczące lokalnej społeczności czy narodowości). Nauczyciel opowiada o historii danego obiektu, klubu, drużyny sportowej. Zwraca uwagę, czy klub i infrastruktura istnieje do dzisiaj i czy tradycje danej dyscypliny są kontynuowane przez inne, współczesne kluby. Nauczyciel podkreśla, że kluby sportowe będące odbiciem stosunków społeczno-politycznych, odzwierciedlały zróżnicowane społeczeństwo Warszawy. Warto zaakcentować, że zawodnicy warszawscy stanowili często trzon polskich reprezentacji na igrzyskach olimpijskich.

Po odwiedzeniu wybranej lokalizacji, nauczyciel objaśnia uczniom, że jest to tylko jedno z miejsc, w których warszawiacy mogli uprawiać sport. Na podstawie załączonej mapy i zdjęć pokazuje uczniom, jak wiele tego typu obiektów znajdowało się w dzielnicy czy w całej Warszawie. Zadaje pytanie o kondycję współczesnego warszawskiego sportu i jego infrastruktury. Pyta uczniów, czy znają nazwy współczesnych lokalnych klubów sportowych, czy korzystają ze sportowej infrastruktury Warszawy, czego im brakuje w tej infrastrukturze, etc.

Nauczyciel wyjaśnia, że w trudnych przedwojennych czasach w Warszawie działało blisko 200 klubów o bardzo zróżnicowanej ofercie uprawiania sportu. Przypomina prekursorów warszawskiego sportu, szczególnie Warszawskie Towarzystwo Wioślarskie. Podkreśla znaczenie sportu w życiu kulturalnym warszawiaków oraz poczucie zżycia z klubem bądź stowarzyszeniem poprzez bogatą ofertę pozasportową danej organizacji. Zadaje pytania dotyczące funkcji, jakie pełniły kluby sportowe i naprowadza uczniów na prawidłową odpowiedź (kulturalno-oświatowe, turystyczne i wychowawcze). Wskazuje duże obiekty sportowe, które w chwili obecnej są na pograniczu dewastacji i zniknięcia z mapy warszawskiego sportu (obiekty należące do „Skry” czy kolarski „Orzeł”). Wskazuje na potrzebę ich ochrony i możliwości wykorzystania jako kontynuatora działalności sportowej bądź atrakcji turystycznej.

Nauczyciel przekazuje uczniom pracę domową: opisanie historii jednego lokalnego klubu sportowego (np. piłkarskiego, judo, lub innego działającego w najbliższej okolicy). Krótkie wypracowanie powinno zawierać wskazanie lokalizacji, typu obiektu, ewentualnej historii powstania oraz informacji uzyskanej od lokalnej społeczności (np. starszych sąsiadów)