L18: Pomniki zeszły z cokołów

Ze względu na formułę zajęć związaną ze spacerem po Krakowskim Przedmieściu, zalecane jest ich przeprowadzenie cieplejszą porą roku. Zajęcia można dowolnie rozbudowywać, np. dodając pomniki, biorąc pod uwagę te znajdujące się bliżej okolicy szkoły lub dodając wspomnienie o pomnikach, które nie istnieją (np. zostały rozebrane). Na potrzeby scenariusza przyjęto formułę prezentacji w pierwszej osobie – pomniki jakby mówią o sobie. Sposób prezentacji można zastąpić innym.

W trakcie końcowych 10 minut lekcji nauczyciel zapowiada zajęcia plenerowe – spacer po Trakcie Królewskim (Krakowskim Przedmieściu i placu Zamkowym). Krótko objaśnia uczniom znaczenie historycznego szlaku, zwraca ich uwagę na stojące wzdłuż niego liczne pomniki. Zadaniem każdego z monumentów jest upiększenie miasta oraz przypomnienie o ludziach i wydarzeniach w znaczny sposób
wpływających na historię i kulturę.

Nauczyciel podkreśla, że pomniki posiadają jeszcze inną cechę – interesujące dzieje (np. były niszczone, konserwowane, budziły radość i niechęć). Wyjaśnia uczniom, że ich rolą będzie „ożywić” niektóre pomniki (wcielić się w nie) i w krótkiej opowieści przybliżyć słuchaczom „swoje” dzieje.

W czasie zajęć uczniowie dzielą się na mniejsze zespoły i losują kartkę z nazwą jednego z poniższych monumentów wraz z polecanymi opracowaniami:
• POMNIK MIKOŁAJA KOPERNIKA,
• POMNIK JÓZEFA PONIATOWSKIEGO,
• POMNIK ADAMA MICKIEWICZA,
• KOLUMNA ZYGMUNTA III WAZY.
Następnie każdy uczeń otrzymuje kartę pomnika z poleceniami do wykonania podczas kompletowania opisu historii pomnika. Aby ją uzupełnić, uczniowie powinni skorzystać z opracowań dostępnych w bibliotece oraz w Internecie.

Uczniowie proszeni są o zabranie ze sobą na spacer notesów oraz długopisów.

Proponowane miejsce rozpoczęcia wyprawy na Krakowskim Przedmieściu to pomnik Mikołaja Kopernika, a zakończenia to Kolumna Zygmunta na placu Zamkowym.

Po przybyciu na miejsce rozpoczęcia zajęć, nauczyciel objaśnia uczniom ich przebieg: wylicza kolejność przystanków (kolejne pomniki) na trasie spaceru oraz wręcza każdej osobie po jeszcze jednej karcie pomnika. Informuje, że w czasie następujących po sobie prezentacji historii pomników zadaniem słuchaczy jest notować informacje zgodnie z wytycznymi karty (dzięki temu nauczyciel ma możliwość oceny zaangażowania uczniów w czasie lekcji).

Następnie oddaje głos zespołowi, który wylosował pomnik Kopernika. Uczniowie wcielają się w rolę pomnika i opowiadają „swoją” historię. Po skończonej prezentacji wszyscy uczniowie przechodzą pod kolejny pomnik – Poniatowskiego – aby tam mógł zaprezentować się następny zespół. Trasa jest kontynuowana aż do Kolumny Zygmunta – ostatniego pomnika na trasie.

Po prezentacji wykonanej przez ostatnią grupę nauczyciel wraz z uczniami podsumowuje zajęcia. Rozmawia z nimi na temat znaczenia pomników i zaskakujących ustaleń. Zadaje pytanie: który z pomników jest im najbliższy? Która historia była najciekawsza? Który pomnik wydaje się najładniejszy? Jaki sens uczniowie widzą w stawianiu pomników? Czy jest jakaś postać, która według nich zasługuje na pomnik na Trakcie Królewskim lub w sąsiedztwie? A może są inne formy upamiętniania niezwykłych osób?

(Opcjonalnie: jeżeli czas na to pozwala, temat pomników i upamiętniania można kontynuować w trakcie kolejnej lekcji – w klasie. Uczniowie, w tych samych zespołach, wcielają się w rolę komitetów społecznych, chcących upamiętnić jakąś ważną współczesną lub historyczną postać: wskazują osobę, uzasadniają swój wybór, opracowują koncepcję pomnika, lokalizację, a następnie przedstawiają swoje pomysły na forum klasy. Propozycje są dyskutowane).