Jak się lepiej skoncentrować na nauce? Cykl.3/Odc.9

Tagi:

aktywność fizyczna | asertywność | budżet obywatelski | Centrum Wspierania Rodzin | ćwiczenia oddechowe | digital detox | doktor Agnieszka | doktor Rogalska | fablab | fiszki | koncentracja | mapy myśli | medytacja | metoda Pomodoro | miejsce do nauki | nastolatkowie | nauka | notatki | pamięć | planowanie | podcasty | powtarzanie | przerwy | psychologia | regeneracja | rozpraszacze | sen | środowisko nauki | techniki nauki | telefon | Warszawa | zapach | zarządzanie czasem

Jak skoncentrować się na nauce? To jest strasznie, to strasznie trudne. Ja myślę, że ja sama czasami mam z tym problem, bo problemy z koncentracją to coś takiego powszechnego, to jest coś z czym każdy może mieć jakąś trudność. Zwłaszcza gdy mamy do przyswojenia bardzo duże ilości materiału lub przygotowujemy się do egzaminu. Takie problemy mogą wynikać z różnych przyczyn i myślę, że zanim powiemy sobie co możemy zrobić to dobrze jest pomyśleć o tym, żebyś zrozumiał to, dlaczego możesz mieć problemy z koncentracją uwagi.

Mówimy raczej tutaj nie tylko o koncentracji uwagi, ale o koncentracji na nauce, więc skupienie się na nauce może być trudne, szczególnie w obliczu wielu rozpraszaczy i jakiejś takiej dozy presji, którą możesz czuć w obliczu konieczności przyswojenia jakiegoś tam materiału i ewentualnej oceny która z tego będzie wynikała. A zatem rzeczywiście istnieje wiele strategii, które mogą poprawić te umiejętności i efektywność nauki. Dlatego dzisiaj postaramy się dać ci takich kilka wskazówek, które mogłyby służyć temu, żeby być efektywniejszy w tej nauce, żeby móc też bardziej się na niej skoncentrować, na niej skupić i przez to lepiej sobie radzić z materiałem, który w szkole prezentuje ci nauczyciel. 

To o czym powiedziałaś, to jest taka jedna z pierwszych rzeczy o których można wspomnieć, jeżeli myślimy o tym dlaczego ciężko jest ci się skoncentrować na nauce. Mamy w swoim otoczeniu mnóstwo różnych rozpraszaczy, które kradną twoją uwagę. One zawsze będą dla twojego mózgu bardziej atrakcyjne, są taką większą nagrodą dla niego, są bardziej przyjemne, bardziej stymulujące w porównaniu z nudną książką. Ciężko tutaj z tym konkurować, więc może się tak zdarzyć, że zaczynasz się uczyć, ale już po kilku minutach twoje myśli zaczynają błądzić gdzieś indziej, zauważasz powiadomienia w telefonie, widzisz, że ktoś do ciebie pisze, ktoś do ciebie dzwoni. To jest pierwsza rzecz którą można próbować opanować. Jeżeli chcesz się czegoś nauczyć, zastanów się, czy nie lepiej byłoby wyłączyć telefon, schować go do szafy na przykład. Tak, to jest całkiem skuteczna metoda, nie widzisz go z jednej strony, masz nad nim kontrolę, czujesz, że to jest Twoje urządzenie, które jest dla ciebie ważne, które jest czymś takim bardzo osobisty i nie chcesz go porzucać, żeby było daleko od ciebie, ale nie chcesz żeby ci przeszkadzało, więc schowanie go w jakieś takie miejsce gdzie oczywiście masz do niego dostęp, ale nie rozprasza cię w każdym momencie jest pewnym pomysłem.  

Może zrób jeszcze jedną rzecz, bo jeśli masz takie poczucie, że w momencie kiedy będziesz w takiej formie digital detoksu, czyli wtedy kiedy kiedy jesteś trochę offline, a zależy ci na tym żeby mieć jednak kontrolę tym co się dzieje, to możesz swoim znajomym po prostu napisać, wiecie co, teraz potrzebuję godziny takiej z dala od telefonu i w tym momencie nie będę po prostu dostępny. To jest taka strategia, którą warto też wykorzystać, żeby nie mieć takiego poczucia, że zniknąłeś właśnie z sieci i ciebie w tym momencie nie ma, tak i to jest zupełnie okej. Myślę, że czasami nastolatki obawiają się powiedzieć komuś, nie będę dostępny, nie będę ci odpisywał przez pewien czas, ale to się łączy z naszym poprzednim tematem, z asertywnością, więc możesz asertywnie powiedzieć im, słuchajcie, wszystko jest w porządku, teraz mam czas dla siebie, teraz mam czas na naukę dla siebie, na naukę i tutaj też jest bardzo istotna rzecz, ale tak czy inaczej wróćmy do początku. 

Pierwszy punkt to jest rzeczywiście to tworzenie takiego sprzyjającego środowiska dla nauki, czyli po pierwsze może spróbuj wybrać sobie jakieś odpowiednie miejsce, które będzie dobrze oświetlone, które będzie ci wygodnie, które będzie ci się kojarzyło z nauką. To nie może być łóżko, bo łóżko ma ci się kojarzyć ze snem i pamiętaj o tym, że nie jest dobrze jeśli to jest to samo miejsce. Zatem łóżko ma być związane z odpoczynkiem, a twoje miejsce do pracy ma być kojarzone z miejscem do pracy, a więc ma być dobrze oświetlone i najlepiej żeby rzeczywiście te rozpraszacze zostały w innym zupełnie miejscu, a zatem jeśli nie chcesz odkładać telefonu daleko to wyłącz w nim powiadomienia, albo użyj aplikacji do blokowania rozpraszaczy, ponieważ takie też są. Usuń zbędne przedmioty z biurka, jeśli będą cię rozpraszać, to też jest dosyć istotne i oczywiście przygotuj sobie te materiały, nad którymi teraz w tym momencie powinieneś się skupić, czyli jeśli to jest matematyka to zostaw na biurku tylko książki z matematyki i te przybory, które będą ci potrzebne do tego, żeby się nauczyć zadań z tego przedmiotu. 

Oczywiście jeżeli potrzebujesz ciszy, jeżeli rozpraszają cię różne dźwięki, które dochodzą do ciebie z twojego otoczenia, możesz założyć słuchawki, włączyć w nich delikatną muzykę relaksacyjną, która nie będzie ci przeszkadzać w nauce a pozwoli ci się odciąć od dźwięków z pozostałej części budynku. To prawda, natomiast też wiemy, że są osoby które niezbyt chętnie uczą się przy muzyce, więc jakby sprawdź czy to jest sposób, który też ci odpowiada. 

Punkt drugi, zaplanuj naukę, czyli rozłóż ten materiał, który masz do opanowania na czynniki pierwsze, czyli ustaw realistyczne cele, podziel materiał na te części, wyznacz konkretne cele i na przykład, dziś nauczę się trzech tematów z danego obszaru. Tak, planuj nie tyle nauczenie się, co uczenie, zaplanuj sobie czas, który kiedy konkretnie, w których godzinach możesz poświęcić ten czas, żeby przeczytać materiał, żeby przerobić materiał, żebyś wiedział, że nic innego nie musisz robić w tym czasie, że to jest czas na naukę, a później będziesz miał również zaplanowany czas na swoje własne potrzeby, na przyjemności. 

Korzystaj też z wiedzy na temat tego jak działa ludzki mózg. Pamiętaj, żeby pracować w takich blokach czasowych, które nie przekraczają na przykład 25 minut nauki, ponieważ nasz mózg wtedy będzie potrzebował jakieś 5, 10 minut przerwy, natomiast po takich czterech czy trzech dłuższych sesjach, zrób sobie taką przerwę w granicach od 15 do 30 minut. Chodzi o to, żebyś nie przekraczał takich możliwości naszego środkowego układu nerwowego do skupienia się na danym materiale. To jest bardzo skuteczna technika radzenia sobie z czasem, zarządzanie swoim czasem, żeby podzielić te okresy skupienia na krótsze fragmenty. Zastanów się też co tobie najbardziej pomaga w nauce. Każdy z nas ma inne sposoby. Niektórzy wolą czytać materiał, niektórzy wolą go przepisywać, niektórzy wolą rysować mapy myśli, tworzyć schemat, grafiki do omawianego materiału, bądź fiszki. Jeżeli znajdziesz swój sposób na naukę, łatwiej będzie ci się na nim skoncentrować. Jeżeli tłumaczysz coś sobie swoimi metodami i swoimi słowami.

Weź też pod uwagę harmonogram czyli planuj naukę w takich dniach, w których czujesz, że jesteś najbardziej efektywny. Są osoby, które funkcjonują różnie, niektóre funkcjonują lepiej jeśli uczą się wieczorem, inne wolą uczyć się rano, a zatem zgodnie też z tym zapasem energii planuj ten swój kalendarz nauki. Trochę możesz je traktować jako spotkania, czyli spotkania z książką, spotkania z nauką, czyli na przykład tam masz godzinną dzisiaj sesję z książką z matematyki. To jest bardzo ważne co powiedziałaś odnośnie znalezienia swojego sposobu na naukę i tu znów pamiętaj, żeby wykorzystywać wiedzę psychologiczną odnośnie tego w jaki sposób nasz ludzki mózg zapamiętuje. Otóż zapamiętujemy przez powtarzanie głównie, a zatem lepszą strategią jest i tak naprawdę ograniczoną bardziej w czasie jest to, jeśli wrócisz ze szkoły i powtórzysz w domu nawet krótko ten materiał, który miałeś w szkole omawiany. Twój mózg wtedy zdecydowanie szybciej odnajdzie tę wiedzę jak będziesz przygotowywał się do kartkówki czy do klasówki powiedzmy za miesiąc. 

To jest coś czego dzieci, nastolatki bardzo nie lubią słyszeć, a wróć do domu i powtórz sobie, ale możesz to zrobić na inne sposoby, wracając ze szkoły możecie porozmawiać ze znajomymi o tym co się działo na lekcji, możecie porozmawiać o tym na przerwie, żeby była w tym jakaś interakcja, żeby było to coś bardziej angażującego dla was a rzeczywiście pomogło wam wszystkim powtórzyć sobie materiał. Dodatkowo a propos czasu myślę, że musisz pamiętać o tym, że twoje ciało i twój mózg potrzebują regeneracji i odpoczynku, dlatego aby efektywnie pracować, dobrze jest też pamiętać o tym, że muszę iść spać, muszę odpoczywać. Nauka do bardzo, bardzo późnych godzin sprawia, że w pewnym momencie uczy ci się coraz gorzej, że twój mózg jest coraz mniej efektywny, idziesz spać późno, wstajesz wcześnie, a później nie możesz w odpowiedni sposób korzystać z tego czasu w szkole, więc możesz nie rozumieć materiału na lekcji, co sprawia, że musisz więcej nauczyć się w domu i znowu siedzisz bardzo długo. To jest takie błędne, błędne koło. Jedną z bardzo dobrych strategii nauki jest powtarzanie, więc jeżeli najpierw jesteś skoncentrowany na lekcji, starasz się wyciągnąć jak najwięcej z tego czasu kiedy już tam jesteś, to może też być ci łatwiej. 

To prawda, to znalezienie własnego sposobu na to kiedy jesteś efektywniejszy i też danie tej głowy żeby po prostu też odpoczęła to jest bardzo ważne. Pamiętaj o tym, że zdrowy styl życia jest rzeczywiście wspierający dla nauki, a są takie badania które pokazują, że nasz mózg jest najefektywniejszy jeśli chodzi o absorbowanie nowej wiedzy i naukę około 30 minut po ćwiczeniach fizycznych, a zatem jeśli masz taką przestrzeń to możesz pójść na szybki spacer, spotkać się z przyjacielem, przyjaciółką i rzeczywiście pospacerować sobie takim intensywniejszy krokiem, następnie możesz wrócić do domu i dobry czas żeby właśnie się pouczyć, bo wtedy twój mózg będzie tą wiedzę absorbował znacznie szybciej. Więc wykorzystuj tą wiedzę, którą którą możesz zdobyć gdzieś tam, także w sieci odnośnie efektywnych sposobów radzenia sobie. Poza tym mamy też bardzo wiele różnych technik, które wspomagają koncentrację i tutaj krótkie ćwiczenia oddechowe i jakaś medytacja przed rozpoczęciem nauki dla niektórych może być efektywna, żeby pomóc wyciszyć się z nadmiaru bodźców. Pamiętaj żeby nie brać zbyt dużego materiału na raz, to jedno zadanie na raz, jeden przedmiot na raz, na ten jeden blok będzie lepsze niż skakanie po tych właśnie materiałach. Twórz tak jak już wspominałaś te mapy myśli. Ja w takich strategiach uczenia się często korzystałam z tego, może nie zachęcam do tego, ale może niektórzy, którzy kupują książki i potem chcą zostawić dla siebie. Ja bazgrałam po książkach, pisałam po nich, robiłam tam dużo notatek naprawdę i tworzyłam tam takie no zakreśla to co było ważne, naklejałam sobie karteczki i rzeczywiście mi to pomagało w tym, żeby ten materiał zapamiętywać. Notatek po swojemu, tworzenie śmiesznych skojarzeń, dorysowanie śmiesznych obrazków i różnych takich graficznych rzeczy na około, które potem ułatwiały mi wyobrażenie sobie tej kartki w trakcie na przykład sprawdzianu i egzaminu i przypomnienie tego co tam było. Więc tak jak widzisz, koncentracja na nauce, zapamiętywanie, to jest coś co można wypracować, korzystając z bardzo różnych technik i narzędzi. 

Pamiętam jeszcze taką sytuację, już jakieś mówimy o swoich własnych doświadczeniach, a może warto korzystać właśnie z doświadczeń innych, kiedy na jeszcze pierwszych studiach jeden z profesorów, który uczył nas jak się uczyć zaprowadził nas do perfumerii i kazał nam wybrać sobie zapach, który będzie, który będziemy stosować przy nauce tego przedmiotu.  Ii rzeczywiście w związku z tym, że pamięć zapachu jest absolutna, to potem ten zapach braliśmy na ten egzamin, czyli uczyłam się przy tym zapachu w danym przedmiocie i potem brałam ten zapach na egzamin i mózg pomagał mi wtedy rzeczywiście cofać się do tego momentu. Być może ta strategia będzie także dla ciebie. 

Pamiętaj, że warto eksperymentować, próbować i znaleźć takie metody, które najlepiej pasują do ciebie. Bardzo dziękujemy za dzisiaj. Efektywnych sposobów koncentracji na nauce, doktor Ewa Odachowska-Rogalska i doktor Agnieszka Siedler. Dziękujemy, do usłyszenia.

Podcast zrealizowano w ramach projektu „Nie jesteś sam”, finansowanego z budżetu obywatelskiego miasta stołecznego Warszawy na rok 2024. Nagranie wykonano w studiu FabLab Pobite Gary. Realizacja: Centrum Wspierania Rodzin “Rodzinna Warszawa”.