L15: Nie tylko Zamek Królewski może być zabytkowym budynkiem

Prowadzący zajęcia informuje uczniów o temacie lekcji. Następnie na klasowej tablicy zapisuje słowo „zabytek” i prosi uczniów o próbę zdefiniowania jego znaczenia oraz podanie przykładów zabytków. Ich propozycje są notowane na tablicy. Nauczyciel podkreśla, że dla każdego to słowo może mieć różne znaczenie i zabarwienie emocjonalne.

Informuje jednocześnie, że dla ułatwienia ochrony tego co wartościowe ustalono w 2003 roku w ustawie o Ochronie zabytków i opiece nad zabytkami definicję zabytku. Następnie włącza krótką prezentację Co to jest zabytek? wyjaśniającą definicję zabytku oraz znaczenie rejestru zabytków.

Nauczyciel wyjaśnia, że każdy obiekt uznany za zabytek musiał spełnić pewne warunki – posiadać wartości historyczne, naukowe lub artystyczne, a jego zachowanie było ważne z punktu widzenia interesu społecznego. Zaznacza, że zanim podjęto decyzję o wpisie do rejestru zabytków, należało taki obiekt naukowo przebadać – opisać jego wygląd i opracować jego historię. Poznanie charakteru oraz dziejów jakiegoś budynku niejednokrotnie pozwoliło odkryć jego wyjątkowe wartości. Często taki obiekt w oczach społeczeństwa przestawał być jedynie „ruiną” albo „starym domem” – okazywał się wartościowy, pojawiała się chęć jego ocalenia i zachowania dla kolejnych pokoleń.

Prowadzący zajęcia wyświetla slajd nr 1 drugiej prezentacji Wielki skarb w małym domku, na którym widać trzy stojące obok siebie, niewielkie i zaniedbane kamieniczki na warszawskiej Pradze. Nie ujawnia ich danych adresowych ani historycznych.

Następnie prosi uczniów, aby wspólnymi siłami stworzyli „metryczkę” widocznych na slajdzie kamieniczek – na podstawie prezentowanej fotografii spróbowali opisać ich wygląd, stan techniczny, odgadnąć historię (kiedy zostały zbudowane, czy budynki w podobnym stylu architektonicznym znajdziemy w okolicy, czy w kamienicy mieszkali bogatsi czy raczej biedniejsi lokatorzy, czym handlowano w lokalach usługowych na parterze). Propozycje zapisywane są na tablicy.

Prowadzący zajęcia kontynuuje prezentację wyjaśniającą historię widocznych obiektów od czasów, kiedy znajdowały się w złym stanie technicznym, przez moment kluczowy – odkrycie na ich terenie unikalnych żydowskich malowideł, przez objęcie ich ochroną konserwatorską, podjęcie szerszych naukowych badań, aż do czasów remontu oraz ulokowania w obiekcie Muzeum Warszawskiej Pragi. W trakcie opowieści nauczyciel przedstawia przykłady podjętych badań naukowych w celu poszerzenia wiedzy o obiektach.

Prowadzący zajęcia dopytuje uczniów o sposób postrzegania prezentowanych obiektów „przed” i „po” poznaniu ich historii. Prosi uczniów o zastanowienie się nad tym, kiedy takie (lub podobne) budynki mogą stać się dla nich ważne, interesujące lub bezcenne. Kiedy byliby w stanie zaangażować się w ich ocalenie, kiedy chcieliby, aby takie obiekty zostały zachowane dla kolejnych pokoleń? Kiedy mogą stać się dla nich zabytkiem, kiedy mogą stać się zabytkiem w oczach mieszkańców? Propozycje zapisywane są na tablicy.